Kho quẹt – cái tên dân dã nhưng gợi biết bao ký ức quê nhà. Món ăn “nghèo” mà “giàu hương vị” này từng là biểu tượng của bữa cơm đạm bạc miền Tây, nay lại xuất hiện từ bàn ăn gia đình cho đến thực đơn nhà hàng. Trong bài viết này của văn hóa ẩm thực bạn sẽ được hướng dẫn cách nấu món kho quẹt ngon đúng điệu, dễ làm tại nhà, cùng một chút hoài niệm văn hóa không thể thiếu quanh món ăn đặc biệt này.
Tìm hiểu về món kho quẹt
Kho quẹt là món mặn đặc trưng của miền Tây Nam Bộ, được làm từ nước mắm, đường, tiêu và nguyên liệu chính là mỡ heo cùng tôm khô. Tên gọi “kho quẹt” bắt nguồn từ cách ăn ngày xưa – chan nước kho vào cơm trắng, hoặc quẹt rau luộc, cơm cháy vào nồi để thưởng thức đến miếng cuối cùng.
Món ăn đơn giản nhưng gây “nghiện” bởi vị mặn ngọt hài hòa, thơm mùi tiêu tỏi và béo ngậy của tóp mỡ. Đặc biệt, kho quẹt không thể thiếu trong những bữa cơm rau luộc, món dưa cải, cà pháo, hay thậm chí ăn kèm với bánh tráng nướng cũng rất ngon.
Những nguyên liệu cần chuẩn bị
Để thực hiện đúng cách nấu món kho quẹt truyền thống, bạn cần chuẩn bị những nguyên liệu sau:
- 100g mỡ heo (phần mỡ gáy, mỡ lưng)
- 30g tôm khô (loại nhỏ)
- 2 muỗng canh nước mắm ngon
- 1 muỗng canh đường
- 1 muỗng cafe tiêu xay
- 2–3 tép tỏi băm
- Hành tím băm (tuỳ chọn)
- Ớt trái (tuỳ khẩu vị)
Lưu ý: Món này tuy đơn giản nhưng cần sự khéo léo ở tỷ lệ mắm – đường – nước để tạo nên độ sánh và đậm đà vừa phải.
Cách nấu món kho quẹt ngon đúng vị
Bước 1: Làm tóp mỡ
- Rửa sạch phần mỡ, cắt hạt lựu.
- Cho mỡ vào chảo, để lửa nhỏ và đảo đều tay cho đến khi ra mỡ và tóp mỡ chuyển màu vàng giòn.
- Vớt tóp mỡ ra để riêng, giữ lại phần mỡ nước.
Bước 2: Xào tôm khô
- Ngâm tôm khô trong nước ấm 5 phút, sau đó để ráo.
- Dùng phần mỡ vừa thắng, phi thơm tỏi rồi cho tôm khô vào xào đến khi dậy mùi thơm.
Bước 3: Pha nước kho quẹt
- Trộn đều: 2 muỗng nước mắm + 1 muỗng đường + 1 ít nước lọc (khoảng 3 muỗng).
- Cho hỗn hợp vào chảo đang xào tôm, đun lửa nhỏ cho nước mắm sệt lại.
- Nêm thêm tiêu, ớt nếu thích ăn cay.
Bước 4: Hoàn thiện món ăn
- Khi nước mắm bắt đầu kẹo, cho tóp mỡ trở lại vào chảo, đảo đều.
- Tắt bếp khi hỗn hợp sánh lại, thơm ngào ngạt, vị mặn ngọt đậm đà là đạt.
- Mẹo nhỏ: Nên dùng nồi đất để kho nhằm giữ nhiệt lâu, tăng hương vị dân dã đúng kiểu miền quê – giống như cách các bà mẹ trong phim TVB hay nhất vẫn làm khi chuẩn bị bữa cơm cho cả nhà sau ngày dài vất vả.
Ăn kho quẹt với gì là ngon nhất?
- Rau luộc: Cải xanh, đậu bắp, cà rốt, bầu, bí luộc chín tới chấm kho quẹt là “chân ái”.
- Cơm cháy: Bẻ từng miếng cơm cháy vàng ươm chấm vào nồi kho quẹt, giòn – mặn – béo – thơm.
- Cơm trắng: Múc một muỗng nước kho chan lên cơm trắng, trộn đều và ăn kèm dưa leo, trứng luộc.
- Bánh tráng nướng: Biến tấu hiện đại, thường thấy trong các quán ăn mang phong cách retro, như những góc bếp xuất hiện đầy cảm xúc trong các phim học đường Hàn Quốc.
Mẹo bảo quản và biến tấu kho quẹt
Cách bảo quản:
- Để nguội, cho vào lọ thủy tinh kín, bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh từ 3–5 ngày.
- Khi ăn lại, nên hâm nóng nhẹ để mỡ tan chảy, nước kho sánh trở lại.
Biến tấu:
- Thêm nấm mèo hoặc nấm đông cô để tạo độ dai, thích hợp với người ăn chay.
- Dùng nước cốt dừa thay một phần nước lọc cho hương vị béo thơm kiểu miền Nam.
- Với khẩu vị hiện đại, bạn có thể giảm tóp mỡ, tăng tôm khô hoặc thêm hạt điều rang cho món kho quẹt “healthy” hơn.
Cách nấu món kho quẹt tuy đơn giản, nguyên liệu dễ tìm nhưng lại mang một giá trị lớn về mặt văn hóa, cảm xúc và hương vị. Dù chỉ là mỡ, mắm, tiêu, nhưng khi được nấu khéo và ăn đúng cách, kho quẹt có thể khiến bất kỳ ai – dù đang ở nơi xa xứ – cũng cảm thấy như đang ngồi trong căn bếp tuổi thơ.
Xem thêm: 9 nhóm thực thực không thể bỏ qua khi tới Vũng Tàu
Xem thêm: Gợi ý mực tươi làm món gì ngon hấp dẫn ăn là nhớ?
Trong guồng quay cuộc sống hiện đại, kho quẹt vẫn có chỗ đứng riêng. Nó nhắc chúng ta nhớ về những điều giản dị, giống như cảm giác ấm áp khi xem lại những phim TVB hay nhất gắn liền với tuổi thơ, hay thấy hình ảnh học sinh ngồi bên nhau ăn cơm hộp trong những phim học đường Hàn Quốc, hoặc là khoảnh khắc lặng người trong phim Hollywood hay nhất mọi thời đại, nơi món ăn là biểu tượng của tình thân. Hãy thử nấu món kho quẹt ngay hôm nay, để cảm nhận được sự tinh tế nằm trong cái bình dị – như chính hồn Việt qua từng bữa cơm gia đình.
